Teşvik, firmaların gelişme ve büyüme odaklı çalışmalarını bütçesel anlamda destekleyen ve belirli noktalarda tampon görevi gören bir destek türüdür. Şirketler küresel pazarda yer almak, ürün kapasitesini genişletmek, personel gücünü artırmak için çeşitli teşvik başvuruları yapmaktadır. Bu teşvikler KOSGEB, Ticaret Bakanlığı, TÜBİTAK, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ihracat, yatırım, arge ve istihdam gibi konularda ekonomik faaliyetlerin, refahın ve büyümenin artması için verilmektedir.
Yatırım hacminin artırılması amacıyla devlet tarafından sunulan ve yatırım cinsine bağlı olarak farklı tutarlara karşılık gelen, yatırımcıya sunulan desteklerin tümü’ dür.
Yatırım teşvik belgesi, tüzel veya gerçek kişilerin Türkiye sınırları içerisinde yapacağı yatırımların teşvik edilmesi ve özendirilmesi amacıyla oluşturulan bir belgedir.
Yatırım Teşvik Belgesi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından verilmektedir.
Yatırım Teşvik Belgesi Türleri yatırımın bölgesi ve yatırımdan sağlanacak faydaya göre değişiklik göstermektedir. Burada yatırım tutarı, yatırım yapılacak bölge ve yatırıma verilen öncelik gibi birçok faktör türler arasındaki sınıflandırma için birer etkendir.
Yatırım Teşvik Belgesi Türleri 4 ana başlık altında toplanmaktadır. Bunlar;
1. Bölgesel Teşvik
Bölgesel Teşvik ülke genelindeki kalkınmanın bölgeler ve iller arasındaki farkını azaltmayı hedefler. Amaç her bir bölgenin kalkınma düzeyini artırmaktır. Destekler bu doğrultuda yatırımlara sağlanmaktadır.
2. Öncelikli Yatırımlar
Yatırım Teşvik Belgesi Öncelikli Yatırım Konuları
Demiryolu, denizyolu veya havayolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar,
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) tarafından belirlenen orta yüksek ve yüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlere yönelik test merkezi yatırımları,
Turizm bölgelerinde yer alan konaklama yatırımları,
Savunma Sanayii Başkanlığından alınacak proje onayıyla gerçekleştirilmesi istenen savunma alanındaki yatırımlar,
Maden istihraç yatırımları ve/veya maden işleme yatırımları,
Özel sektör tarafından gerçekleştirilecek olan, belirlenen kapsam içerisinde yer alan eğitim yatırımları,
TÜBİTAK, KOSGEB ve bakanlık tarafından desteklenen AR-GE projeleri geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar,
Motorlu kara taşıtları ana sanayinde gerçekleştirilecek yatırımlar,
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından düzenlenmiş olan maden işletme ruhsatı ve izni olunması koşuluyla, belirlenen bazı madenlerin girdi olarak kullanıldığı elektrik üretimi yatırımları,
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının onayıyla, belirlenen tutarlarda tüketimi olan ve yine belirlenen oranlarda enerji tasarrufu sağlayan enerji verimliliğine yönelik yatırımlar,
Atık ısıdan geri kazanılan elektrik üretimine yönelik yatırımlar (doğal gaza dayalı üretim tesisleri hariç),
En az 50 milyon TL tutarındaki, sıvılaştırılmış doğal gaz yatırımları ve yer altı doğal gaz depolama yatırımları,
Karbon elyaf üretimine veya karbon elyaf üretimi ile birlikte olmak kaydıyla karbon elyaftan mamul kompozit malzeme üretimine yönelik yatırımlar,
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı tarafından belirlenen teknoloji yoğunluk tanımına göre yüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar,
Maden arama yatırımları,
Yenilenebilir enerji üretimine yönelik yapılan türbin ve jeneratör imalatı ile rüzgâr enerjisi üretiminde kullanılan kanat imalatı yatırımları,
Direkt soğutmalı slab döküm ve sıcak haddeleme yöntemi ile alüminyum yassı mamul üretimine yönelik entegre yatırımlar,
Lisanslı depoculuk yatırımları,
Nükleer enerji santrali yatırımları,
Araştırma ve referans laboratuvar yatırımları,
Sera teknolojilerini de ihtiva eden otomasyona dayalı sera yatırımları,
Çevre Lisansına tabi yatırımlar.
Asgari tutarın üzerinde kalan ve belirlenen kapasiteye sahip yaşlı ve/veya engelli bakım merkezleri yatırımları,
Asgari yatırım tutarı fark etmeksizin ihtisas serbest bölgelerinde gerçekleştirilecek yazılım ve bilişim ürünleri üretimi yatırımları,
En az 50 milyon TL tutarındaki elektrik veya hidrojenle çalışan ulaşım araçları imalatını da içeren sanayi tesisi yatırımları,
AR-GE ve çevre yatırımları,
Bakanlık tarafından belirlenen uluslararası teknik standartları karşılayan ve asgari 5.000 m2 beyaz alan şartını sağlayan veri merkezi yatırımları.
Öncelik kazanan yatırım konuları 5. Bölge destekleri kapsamındadır. 5. Bölge teşvikleri diğer bölgelerden daha fazladır. 1. 2. 3. ve 4. Bölgede yapılan öncelikli bir yatırım için 5. Bölge yatırım teşviklerinden faydalanılabilmektedir.
1. ve 2. Bölge yatırımları 1 milyon TL ve üzeri ise ve 3. 4. 5. Bölge yatırımları 500 bin TL üzeri ise 5. Bölge kapsamında teşviklerden faydalanılabilmektedir.
6. Bölge’de yapılan 500 bin TL ve üzeri bir yatırım 6. Bölge teşvikleri kapsamına girmektedir.
3. Stratejik Yatırımlar
Tutarı ve katma değeri yüksek olan, aynı zamanda cari açığın azaltılmasına yönelik yatırımlar Stratejik Yatırımlardır.
Stratejik Yatırımların Destek Unsurları, Oranları ve Süreleri;
4. Genel Teşvik
Bazı yatırımlar teşvik edilmeyenler kapsamına girmektedir. Teşvik edilmeyecek yatırım konuları Genel Teşvik Uygulamaları çerçevesinde değerlendirilir. Bu yatırımlar sektörüne bakılmaksızın;
1. ve 2. bölgede ise asgari 1.000.000 TL,
4. 5. ve 6. bölgede ise asgari olarak 500.000 TL tutarında desteklenmektedir.
